“ถ้าถามผมว่าอะไรคือความสวยงามของมนุษย์ สำหรับผมก็คือลมหายใจนี่แหละ” ชวนอ่านเครือข่ายความคิดว่าด้วยความเคลื่อนไหวที่อาจไม่เคยสังเกต และความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ ในมุมมองของ เลอ บาว

“สำหรับผม มันคือลมหายใจครับ อาจจะวนกลับไปที่เรื่องคลอโรฟิลล์ คือลมหายใจมันเป็นส่วนที่หล่อเลี้ยงชีวิตของมนุษย์ แล้วมันก็ทำให้เห็นถึงความเคลื่อนไหวของมนุษย์ด้วย โดยเฉพาะใน สวรรค์กำซาบ ลมหายใจถือเป็นปัจจัยสำคัญปัจจัยหลักของหนังเลย ถ้าถามผมว่าอะไรคือความสวยงามของมนุษย์ สำหรับผมก็คือลมหายใจนี่แหละ”

คำตอบของ เลอ บาว ต่อคำถามที่ว่า “คุณมองความงามของมนุษย์ยังไง” ทำให้ประเด็นของคำตอบนั้นไม่ได้จบในตัวเอง มันอ้างอิงถึง “คลอโรฟิลล์” ที่เขาใช้อธิบายเชิงเปรียบเทียบความสัมพันธ์ในอีกประเด็นหนึ่ง มันอ้างถึงตัวหนังของเขาว่าสิ่งนี้เองก็เป็นปัจจัยหลักของหนัง หากว่าแต่ละอย่างเองก็มีจุดร่วมที่เชื่อมโยงหากันได้ เป็นเครือข่ายความคิดว่าด้วยความเคลื่อนไหวในสิ่งที่เราอาจไม่เคยสังเกตเห็น

ลมหายใจ เป็นสิ่งพื้นฐานที่สุดที่แสดงออกถึงการมีชีวิต กระบวนการของมันทำหน้าที่แลกเปลี่ยนเอาออกซิเจนจากอากาศภายนอกเข้าไปสู่ปอด ก่อนจะแพร่สู่เลือดและกระจายไปหล่อเลี้ยงเนื้อเยื่ออวัยวะส่วนต่าง ๆ และยังควบคู่กับการนำเอาคาร์บอนไดออกไซด์ออกมาจากร่างกาย

ทั้งลมหายใจเข้าและออกจึงต่างล้วนมีหน้าที่สำคัญของตัวเอง เป็นความเคลื่อนไหวเล็ก ๆ ที่มองไม่เห็น แต่อยู่เบื้องหลังอีกหลายความเคลื่อนไหวที่กลายเป็นความสวยงามอันประจักษ์แก่สายตา คำตอบของเขาจึงเป็นการมองย้อนกลับไปสู่ปัจจัยที่อาจนับเป็นจุดเริ่มต้นของชีวิตก็ว่าได้

ในอีกโลกหนึ่งของหนัง กลุ่มชายหญิงผู้หนีความผิดหวังในชีวิตประจำวันเหล่านั้นไม่ได้หลุดพ้นความเป็นปุถุชน พวกเขายังไม่ถึงกับสุขทิพย์ อิ่มทิพย์ ในสวรรค์แห่งนั้นพวกเขายังต้องหุงหาอาหารและตอบสนองอารมณ์ขั้นพื้นฐานของมนุษย์อยู่ แต่เพียงปัจจัยเท่านั้นก็เพียงพอแล้วที่จะประกอบสร้างเป็นโลกในอุดมคติขึ้นมาได้ มันจึงชัดเจนตั้งแต่ในตัวอย่างของหนัง ว่าความเงียบงันและการแสดงออกเพียงเท่าที่จำเป็นนั้นจะส่งเสียงดังมากกว่าบทสนทนา

อย่างไรก็ไม่ได้หมายความว่าหนังที่พูดกันน้อยหรือไม่มีฉากการกระทำที่บ่งบอกถึงเป้าหมายชัดเจน จะไร้ซึ่งบทสนทนาหรือเรื่องราว เลอ บาว เองก็เชื่อว่าการสื่อสารของมนุษย์ไม่ได้จำกัดเพียงขอบข่ายของคำพูดเท่านั้น หากแต่ส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย ใบหน้า สายตา แขนขา หรือแม้แต่ท่าทางการนั่ง นอน เดิน กิน ก็ล้วนสื่อความหมายอย่างใดอย่างหนึ่ง รวมถึงบ่งบอกอารมณ์ความรู้สึกอยู่ด้วยเสมอ

“ไม่ใช่ว่าหนังไม่มีบทพูดนะครับ แค่เขาพูดคุยกันน้อยมาก ๆ เท่านั้นเอง คือบทสนทนามันอยู่ภายในการเคลื่อนไหวของพวกเขาด้วยน่ะครับ ตอนที่พวกเขาเดินไปมา กินข้าว จะลุกจะนั่ง สำหรับผมอะไรพวกนั้นก็เป็นบทสนทนาที่ประกอบสร้างเรื่องเล่าได้ครับ”

ในกิจวัตรประจำวันและปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ที่เราได้เฝ้ามองนี่เอง มันยังแสดงออกถึงอีกความสัมพันธ์ที่เกิดขึ้นระหว่างมนุษย์กับสถานที่อีกด้วย หากย้อนไปที่เรื่องราวของผู้กำกับที่เขาเน้นย้ำว่าสภาพแวดล้อมของระแวกบ้านที่เขาอาศัยและเติบโตมาเป็นหนึ่งปัจจัยที่หล่อหลอมเขา ให้เขากลายเป็นเขาที่คิดแบบนี้ มองโลกแบบนี้ แสดงออกแบบนี้ โลกในอุดมคติของเหล่าตัวละครเองก็ย่อมมีการแลกเปลี่ยนถ่ายเทบางอย่างกับผู้นิมิตที่ร่วมใช้ชีวิตอยู่ด้วยเช่นกัน

เพียงแต่ว่ากระบวนการอาจไม่ได้ทำงานในรูปแบบของการ “หล่อหลอม” ความคิดวิธีมองโลกให้แก่พวกเขา แต่เป็นการ “หล่อเลี้ยง” ซึ่งกันและกัน เป็นพลังงานและความรู้สึกที่แลกเปลี่ยนและเต็มเติมกัน

เลอ บาว มองปฏิสัมพันธ์นี้ด้วยกลไกธรรมชาติที่อาจฟังดูเข้าใจยากแต่ก็เห็นภาพชัด มันคือ “คลอโรฟิลล์” สารสีเขียวที่อยู่ในพืช เขาเห็นว่ามนุษย์นั้นมีลักษณะคล้ายใบไม้ ภายในจิตใจของมนุษย์จึงมี “คลอโรฟิลล์” ที่คอยทำหน้าที่ดูดซับพลังงานรอบข้างมาให้ชีวิตดำรงอยู่ได้ และยังส่งไปให้ตัวบ้านนั้นมีชีวาขึ้นมาด้วย

เช่นเดียวกับที่อยู่อาศัย บ้าน หรือสวรรค์ในอุดมคติของตัวละครเหล่านั้นที่เขาเห็นว่าเป็น “ราก” ของความสัมพันธ์ มันมีส่วนที่ยึดโยงมนุษย์เข้ากับสังคม และยังลำเลียงน้ำกับแร่ธาตุเพื่อส่งไปทำงานร่วมกับพลังงานที่ได้รับจากใบ เหมือนที่ “บ้าน” ได้หล่อเลี้ยงเขา เหมือน “สวรรค์” ที่คอยโอบอุ้มทุกตัวละคร

“ลองจินตนาการตัวพื้นที่ห้องอย่างนี้ครับ สำหรับผม ทุกตัวละครที่ผมเขียนลงไปล้วนมีสารสีเขียวที่อยู่ในใบไม้ (คลอโรฟิลล์) อยู่ และห้องเองก็คงเทียบได้กับรากของต้นไม้ ตัวละครในหนังจึงเป็นใบไม้ พอมองรวมกันก็จะเป็น ห้องหรือสถานที่ในสถานะรากที่จะหล่อเลี้ยงตัวละคร และในทางกลับกัน ตัวละครเองก็เป็นส่วนที่หล่อเลี้ยงรากนั้นด้วยครับ”